Doğal Koşullar

 En ileri arı yönetimi tekniklerinin uygulandığı ülkelerde bile, arıcılık büyük ölçüde doğal koşullara bağlıdır. Bunların başında iklim ve bitki örtüsü gelmektedir. Koloni performansının ve arıcılıktan elde edilecek gelirin bu iki ana bileşeni genel olarak çevresel faktörlerioluştururlar. İklim ve bitki örtüsü arasında sebep sonuç ilişkisi bulunmaktadır. Bir bölgede yaşayan iklim, bölgenin bitki örtüsünde yer alan bitki türlerinin kaynağı olmaktadır. Diğer taraftan bitki örtüsündeki önemli değişmeler iklimde bazı değişimlere yol açabilmektedir. Ormanların giderek tahrip edildiği bölgelerde iklimin değişmesi bunun tipik bir örneğini oluşturmaktadır.

 Kendi aralarında sebep-sonuç ilişkisi bulunan iklim ve bitki örtüsünün ortak etkisiyle o bölgenin arıcılık için uygunluk durumu belirlenmektedir. İklimi meydana getiren unsurlardan; rüzgar, yağış ve mevsimsel dönüşümlerin arıcılar tarafından çok iyi izlenmesi ve birtakım uygulamalar için kullanılması gerekmektedir.

 Arılık ve çevresi için geçerli olan rüzgarların yönü, cinsi ve şiddeti arıların çeşitli faaliyetlerini doğrudan etkilemektedir. Bunları dikkate alarak arılığın yerini seçer, kovanların yönünü ayarlar; kat verme , oğul alma ve ana arı yetiştirme programlarının takvimini belirleriz. Örneğin nektar akımı döneminde birkaç günlük beklenmedik bir sam yeli, çiçeklerin arılar için olan çekiciliğini ve verimliliğini düşürür. Koloninin buna olan tepkisi erkek arıların kovan dışına atılamsı şeklinde başlar, yavru üretimi azalır, yağmacılık riski belirir. doğal koşullar altındaki bu değişim, arıcıyı da kovan uçuş deliklerini daraltmak, yeni petek vermeyi durdurmak ve kovanlardaki gereksiz petekleri almak, ballıkları azaltmak ve hatta bal hasatını erkene almak gibi bir takım uygulamaları yapmaya zorlar.

 Çiftleşme döneminde yaşanan iklimsel anormallikler, dölsüz ana arıların çiftleşme uçuşunu geciktirebilmekte veya tamamen engelleyebilmektedir. Bu nedenle ana arı yetiştirme ve yapay oğul alma programları yapılırken bölgeye özgü iklimsel özellikler dikkate alınmalıdır.

 Yıl içerisinde karla kaplı gün sayısı ve kışın şiddetli kışlatma süresine ve kışlatma kayıplarının miktarına etki etmekte; baharın ve çiçeklenmenin takvimini belirleyerek arılar ve arıcı için yeni sezonun başlangıcını tayin etmektedir. Baharla birlikte iklimde yaşanan değişimler kolonilerin arılığa alınması, ilkbahar kovan temizliği ve koloni kontrolleri ile yemleme gibi uygulamaların habercisi olmaktatır. Bu değişim ve uygulamalar kolonilerde kuluçka aktivitesini başlatmakta ve arı ailelerine, yoğun bir çalışma temposu sonucunda, nektar akımına güçlü olarak girme olanağı vermektedir.

 Üretilen balın miktarı, büyük oranda yöredeki bitki örtüsü ile ilgilidir. Bitki örtüsü içerisindeki orman alanı, meyvelikler, pamuk, ayçiçeği ve tütün gibi sanayi bitkileri ile çayır mer'a  ve yem bitkilerinin miktarı ve dağılımı o bölgedeki arıcılığın şekli ile ürünün nitelik ve niceliğine etki etmektedir. Çünkü bazı bitkiler çok iyi bir polen kaynağı ve bazıları çok iyi bir nektar kaynağı iken bazılarıda hem polen hem de nektar sağlayabilmektedirler. Örneğin; adi yonca, korunga, ak üçgül, çayır üçgülü, kırmızı üçgül, taş yoncası türleri ve gazel boynuzu gibi çok önemli baklagil yem bitkileri arılar için iyi birer nektar kaynağıdırlar. Böcek nektarı sağlayan çam alanları iyi bir salgı balı kaynağı olmakla birlikte; bu olanlarda arılar için yeterli polen bulamamanın olumsuz etkileri söz konusudur. Çayır mer'a ve yaylalarla meyve bahçeleri; ayçiçeği, pamuk ve narenciye alanları da arılardan ürün almak için birer kaynak durumundadırlar.

 Bitki türleri kadar, çiçeklenme süresi de nektar verimlerini etkiler. Bazı bitkilerde çiçeklenme dönemi uzun sürmekte ve arılar için daha uzun süreli polen ve nektar kaynağı olmaktadır.

 Sonuç olarak arıcı bulduğu yörede veya ülkenin diğer bölgelerinde arıcılık için en uygun doğal kaynakların arayışı içerisinde olmalıdır. Koloniler çiçeklenme dönemlerinde, belirlenen bu kaynaklara taşınarak göçer arıcılık yapılmalıdır. Böylece arıcılıkta verimliliği sınırlayan doğal koşullara bağımlılık en aza indirilmelidir. Arıcılık için uygun iklim ve floraya sahip bölgeler belirlendikten sonra yapılacak iş, bu bölge içerisinde uygun bir arılık yerinin seçimidir.